مردم شناسی باور به امام عصر به روایت مسکوکات قبل صفوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد تاریخ اسلام از دانشگاه شهید بهشتی تهران، پژوهشگر موسسه مطالعات امامیه

2 دانشجوی دکتری مردم شناسی دانشگاه تهران، موسسه مطالعات امامیه

10.22034/jep.2022.329700.1403

چکیده

استفاده از اشیاء مادی در شناخت و فهم چرخش‌های فرهنگی از مسیرهای مغفول در پژوهش‌های تاریخ مذهب است. اشیاء مادی_ فرهنگی از ظرفیت بالایی برای درک فضای سیاسی و مذهبی دوره انتشار خود برخوردارند. اشیای فرهنگی امروزه برای مورخین تولید روایت تاریخی می کنند، روایتی از آنچه در واقعیت تاریخی و اجتماعی روی داده، بدون ملاحظات تاریخ نویسان و مکتوبات رسمی حاکمان. سکه‌ به عنوان یک شی مادی در کنار خطبه خوانی، یکی از رسانه های تاریخی برای اعلام مواضع رسمی حکومت است. در راستای فهم تشیع در جامعه ایران پیشاصفوی، مسئله جستار حاضر باور به حضرت ولی عصر عج در گستره جغرافیای ایران زمین است. در گام اول سکه‌های حاوی نام حضرت ولی عصر عج شناسایی می شوند و در گام دوم نگرش رسمی به انگاره مهدویت در مسکوکات بررسی شده وارتباط آن با منابع مکتوب غیبت‌نگاری پیشین استخراج می‌شود. یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که از دو قرن پیش از طلوع دولت صفوی باورهای مهدوی در مسکوکات ایران مطابق با اندیشه رسمی شیعه انعکاس یافته است.

کلیدواژه‌ها