تحلیل انتقادی روش های فیصل نور در برخورد با روایات عصمت امام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه سطح چهار رشتۀ کلام جامعة ‌الزهرا، قم، ایران

2 استادیار، پژوهشکدۀ فلسفه و کلام اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

10.22034/jep.2021.233371.1181

چکیده

عصمت از ارکان اعتقادی امامت و نبوت و از مختصات اعتقادی شیعه محسوب می‌شود. فیصل‌نور، یکی از وهابیان معاصر، در بخشی از کتاب الامامة و النص، منکر عصمت امام شده و به زعم خود، این مسئله را بر اساس مبانی مورد پذیرش شیعه و روایات موجود در منابع شیعیان به چالش کشیده است. نحوۀ استفادۀ وی از روایات، مصداق مغالطه و تحریف و نیازمند تحلیلی انتقادی است. این نوشتار با به‌کارگیری روش توصیفی _ تحلیلی تلاش کرده است مهم‌ترین شیوه‌های فیصل‌نور در مواجهه با روایات شیعه را مورد بررسی قرار دهد و با تحلیل نمونه‌هایی از مستندات او ذیل هر روش و نیز نشان‌دادن مغالطات و القائات انحرافی وی، ثابت کند که او برای حق‌جلوه‌دادن ادعای باطل خود مبنی بر عدم عصمت امام، روش‌هایی مخالف با اصول و قواعد صحیح نقد اتخاذ کرده است. از مهم‌ترین این روش‌ها، استناد به روایات جعلی و ضعیف، تقطیع هدفمند، تحریف روایت، استناد به یک حدیث و غفلت از خانوادۀ احادیث، القای پیش‌فرض‌های نادرست به مخاطب و ظاهرگرایی است.
 

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
نهج‌ البلاغة (سخنان امیرمؤمنان؟ع؟)، گردآوری سید رضی.
ابن‌بطریق، یحیی بن حسن، عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، جماعة المدرسین بقم و مؤسسة النشر الاسلامی، قم، 1407 ق.
ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل أبی طالب؟عهم؟، علامه، قم، 1379 ق.
ابن‌طاوس، علی بن موسی، الیقین باختصاص مولانا علی؟ع؟ بإمرة المؤمنین، تحقیق: اسماعیل انصارى زنجانى، ‏ دار الکتاب، قم، 1413 ق.
ابن‌فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، تصحیح: عبدالسلام محمد هارون، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1404 ق.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دار الفکر و دار صادر، بیروت، 1414 ق.
ثقفی، ابراهیم، الغارات أو الإستنفار و الغارات، تصحیح: جلال‌الدین محدث، انجمن آثار ملى، تهران، 1395 ق.
خطیب بغدادی، احمد، الکفایة فی علم الروایة، دار الکتاب العربی، بیروت، 1405 ق.
خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، مرکز نشر آثار شیعه، قم، 1410 ق.
راغب اصفهانی، حسین، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دار القلم و الدار الشامیة، بیروت، 1412 ق.
صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا؟ع؟، تصحیح: مهدی لاجوردی، ‏جهان، تهران، 1378 ق.
صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، کتاب‌فروشی داوری، قم، 1385 ش.
صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد؟عهم؟، تصحیح: محسن کوچه‌باغى، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، قم، 1404 ق.
طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى، اسلامیه، تهران، 1390 ق.
طبرى آملى، محمد بن علی، بشارة المصطفى لشیعة المرتضى، المکتبة الحیدریة، نجف، 1383 ق.
طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، تصحیح: مؤسسة البعثة، دار الثقافة، قم، 1414 ق.
غورى، عبدالماجد، معجم المصطلحات الحدیثیة، دار ابن کثیر، دمشق، 1428 ق.
فیصل‌نور، الامامة و النص، دار الصدیق، یمن، 1416 ق.
فیض کاشانی، محمد‌محسن، الوافی، کتابخانۀ امام أمیرالمؤمنین علی؟ع؟، اصفهان، 1406 ق.
قاسمی، محمد جمال‌الدین، قواعد التحدیث من فنون مصطلح الحدیث، دار الکتب العلمیة، بیروت.
کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی، دانشگاه مشهد، مشهد، 1348 ش.
کفعمی، ابراهیم، البلد الأمین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، 1418 ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، اسلامیه، تهران، 1362 ش.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؟عهم؟، تصحیح: جمعی از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، تحقیق: مهدی رجایی، کتابخانۀ آیةالله مرعشی نجفی، قم، 1406 ق.
معارف، مجید، شناخت حدیث (مبانی فهم متن _ اصول نقد سند)، مؤسسۀ فرهنگی نبأ، تهران، 1394 ش.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 ش.
میرداماد، محمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیة، مکتبة آیةالله العظمى المرعشی النجفی، قم، 1405 ق.
نجفى، محمد‌حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، تحقیق: عباس قوچانى و على آخوندی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ‌1404 ق.
هیثمی، علی، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، مکتبة القدسی، قاهره، 1414 ق.