اثبات ولایت امیرالمؤمنین(ع) در سورۀ مائده با استفاده از روش «تفسیر ساختاری»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه الهیات، دانشگاه یاسوج، ایران.

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

چکیده

سورۀ مائده یکی از سوره­های بلند قرآن، و آخرین سورۀ نازل‌شده بر رسول خدا(ص) است. در این سوره آیاتی ازجمله آیات ولایت، تبلیغ و اکمال وجود دارد که مفسران شیعه برای اثبات ولایت امیرالمؤمنین(ع)، به آنها استناد می‌کنند. ناسازگاری سیاق پیشین و پسین آیۀ سوم این سوره (آیه اکمال)- که مربوط به گوشت‌های حرام است- با مسئلۀ اکمال دین، مفسران را بر آن داشته که راهکارهایی برای حل این معضل تفسیری ارائه دهند؛ راهکارهایی مانند: عدم پیوستگی در صدور، پراکندگی در نزول، و یا معترضه­ بودن عبارت «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُم». در این پژوهش، با استفاده از روش «تفسیر ساختاری» و ابزارهای آن، راهکار علمی جدیدی در حل این معضل تفسیری ارائه می‌شود؛ راهکاری که نه ‌تنها مسئلۀ ناسازگاری ظاهری سیاق را در آیه اکمال، برای نخستین بار می­‌گشاید، بلکه نمای جدیدی از سورۀ مائده ارائه می‌کند، که ارتباط بین آیات با مسئلۀ ولایت روشن‌تر خواهد شد. در این سوره خداوند بر مسئلۀ ولایت به عنوان مهم­ترین نعمت برای جامعۀ انسانی تأکید کرده است، که سایر نعمات مادی و معنوی در پرتو آن قابلیت بهره‌برداری پیدا می­‌کنند. خداوند در سورۀ مائده، ویژگی­های حاکم شایسته و وظایف مردم در برابر او را بیان­ می­کند؛ تطبیق این ویژگی­ها با گزاره­های تاریخی به­ جا مانده از سدۀ نخست هجری، خود مبین حقانیت ولایت امیرالمؤمنین(ع) است؛ هرچند نامی از آن حضرت در این سوره ذکر نشده است.

کلیدواژه‌ها