کارکرد تشبیه در گفتار نبوی برای تبیین امامت امیرمؤمنان(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مرکز تخصصی امامت اهل بیت(ع)

چکیده

تشبیه یکی از پایه‌های اساسی علم بیان و از پربسامدترین گونه‌های ادبی است؛ این اسلوب از مهم‌ترین سازوکارهایی است که متکلم را در انتقال بهتر مفهوم به ذهنِ مخاطب و تأکید بر آن یاری می‌رساند. با بررسی تشبیهات به‌ کار رفته در کلام رسول خدا(ص) آشکار می‌شود که گفتمان ایشان در بافت‌های گوناگون و با توجه به نوع مخاطب، متفاوت است. ایشان برای والاترین امر رسالت و هدایت جامعهٔ بعد از خویش، در تبیین امامت و جایگاه ویژهٔ امیر مؤمنان(ع) از این اسلوب بهره برده‌اند. پرواضح است که این واژگان تشبیهی با ظرفیت‌های مختلفی که در ارتکاز ذهنی مخاطب نسبت به وجه شبه، ایجاد می‌کنند، نقش خود را در هدف آن حضرت به خوبی ایفا می‌کنند. یافته‌های پژوهش حاضر، ضمن تأیید رویهٔ تشبیهی در گفتار پیامبر اکرم(ص)، نشان می‌دهد که در تبیین تشبیهات آن حضرت، فراتر از بافت و ساختار، باید به محتوا و به ایفای نقش ایشان در تبیین و تفهیم امر خطیرِ امامت و نیز شرایط و ویژگی‌های آن توجه کرد.

کلیدواژه‌ها