تأملی در عناصر نقلی نظریه محمد عبده در معنای شفاعت اُخروی بر اساس گزارش های صحیح بخاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

مرکز تخصصی امامت اهل بیت(ع)

چکیده

شفاعت، همواره معنا و مفهوم معهودی در ذهنیت عالمان اسلامی با وجود تمایز های مذهبی و گرایش های متفاوت کلامی داشته، بی آنکه تحقق آن در عالم آخرت هیچ محذوری در پی داشته باشد تا آن که در قرن چهاردهم محمدعبده در جامعه علمی اهل سنت مصر، با محال شمردن تحقق شفاعت به معنای معهود آن در عالم آخرت و متشابه دانستن روایت های شفاعت، درارائه معنایی نو از شفاعت اُخروی که فایده مندی آن را تنها متوجه شفاعت کننده، می نماید،کوشیده که نقدهای پاره ای از عالمان اسلامی پس از خویش را به دنبال داشت. از آنجا که نقدهای انجام گرفته ناظر به عنصر استحاله مورد نظر عبده بوده و به دو عنصر دیگر دیدگاه او یعنی تشابه روایت های مأثور شفاعت و انحصار فایده مندی آن نسبت به شفاعت کننده، پاسخی دریافت نشده، بر آن شدیم تا دو ادعای اخیر وی را برپایه احادیث موجود درکتاب صحیح بخاری به عنوان معتبر ترین جامع حدیثی اهل سنت مورد نقد قرار داده و تقابل نظریه وی با احادیث انعکاس یافته در کتاب مذکور را ارائه نماییم.