واکاوی مفهوم امامت در اندیشة زراره و خاندانش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه سطح چهار امام‌شناسی، حوزۀ علمیۀ قم، قم، ایران

2 استادیار، پژوهشکدۀ فلسفه و کلام، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

10.22034/jep.2021.234395.1190

چکیده

زرارة بن اعین، فقیه، محدث و متکلم نامی امامی قرن دوم هجری در کوفه است. زراره و خاندان او یعنی آل‌اعین، از جملۀ شخصیت‌های اثرگذار در فقه، کلام و حدیث امامیه‌ اند که از آنها، احادیث بسیاری در دست است. عملکرد و فهم اجتهادی زراره و پرسش‌های او از امامان معصوم و نیز نقل‌های رسیده از وی، خط فکری زراره را در میان محدثان و متکلمان کوفه برجسته و اثر‌گذار کرده است. واکاوی مؤلفه‌های مفهوم امامت همچون تعریف امامت و ولایت، گسترۀ ولایت، ویژگی‌های مهم امامت _ مثل علم ویژه _ و نیز مناصب و مقامات امام در اندیشۀ زراره و خاندان او، در این نوشتار انجام شده است. بررسی اندیشه‌ها و انگاره‌های راجع‌به‌ امامت در تفکر این محدث و متکلم بزرگ کوفی، ما را به دریافت بهتری از مفهوم امامت نزد جریان محدث _ متلکمان نزدیک می‌کند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابن‌بابویه، علی بن حسین، الامامة و التبصرة من الحیرة، تحقیق: مدرسة الامام المهدی؟عج؟،  مدرسة الامام المهدی؟عج؟، قم، 1404ق.
اشعری قمی، سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، چاپ دوم: علمی و فرهنگی، تهران، 1360ش.
برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، تحقیق: جلال‌الدین محدث، چاپ دوم: دار الکتب الاسلامیة، قم، 1371ق.
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، تحقیق: محمد امیر مهنا، دار المعرفة، بیروت، 1414ق.
صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم: اسلامیه، تهران، 1395ق.
صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، چاپ دوم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، قم، 1404ق.
طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم: دار الکتب الاسلامیة، تهران،1407ق.
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق: رسولی محلاتی، المطعبة العلمیة، تهران، 1380ش.
کشی، محمد بن عمر، رجال کشی _ اختیار معرفة الرجال، تحقیق: حسن مصطفوی، مؤسسۀ نشر دانشگاه مشهد، مشهد، 1409ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تعلیقه از: على‌اکبر غفارى، دار الکتاب الاسلامی، تهران.
نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، چاپ پنجم: مؤسسة النشر الاسلامی، قم، 1365ش.
نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعة، چاپ دوم: دار الاضواء، بیروت، 1404ق.