Unity and Approximation based on Imamate, Relying on Common principles of Shīʿas and Sunnis

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD in rhetorical denomonations, University of Religions and Denomonations, Qom, Iran

2 Assistant professor, philosophy & rhetoric research department, Islamic culture and science research institute, Qom, Iran

10.22034/jep.2021.294482.1325

Abstract

Without an iota of doubt, in the domain of unity of muslims and approximation of Muslim sects, exploring the deeds and words of prophet is the most efficient solution. From the deeds of prophet shared among all Islamic sects, it is clearly understood that the holy prophet issued several warnings about the successor- which is the most notorious point of division among Muslims. The holy prophet has shown that the path of unity and approximation is solely sought in reaching a consensus on the successor. According to this view, unity among muslims is only attained when they concur upon the principles of Imamate, and approximation is achieved only when all Islamic sects adopt a discourse relying on Imamate principle. This discourse method must open new chapters for discussions about the issue of Imamate. The first goal of adopting such a discourse has to be disclosing the truth behind the ideology of different Islamic sects and their principles. The second goal must be removing the misconceptions and misunderstanding. The most significant aim of such an approach is: to revisit the root cause of grievences, to shed light on historical and religious issues, to establish a clear margin between unity and approximation on the one hand and unity and social coexistance on the other.

Keywords


قرآن کریم.
نهج البلاغة (نسخة المعجم المفهرس) (سخنان امیرمؤمنان؟ع؟)، گردآوری سید رضی، چاپ ششم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، قم، 1422ق.
ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغة، به کوشش: محمد أبوالفضل إبراهیم، چاپ دوم: دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1385ق.
ابن‌اثیر‌جزرى، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، دار صادر _ دار بیروت، بیروت، 1385ق.
ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنة النبویة، تحقیق: محمد رشاد سالم، 1406ق.
ابن‌حجر هیتمی، احمد بن محمد، الصواعق المحرقة فی الرد علی أهل البدع و الزندقة، به کوشش: عبد الوهاب عبد اللطیف، مکتبة القاهرة، قاهره.
ابن‌حجر هیتمی، احمد بن محمد، المنح المکیة فی شرح الهمزیة، به کوشش: بسام محمد بارودو احمد جاسم و بوجمعة مکری، چاپ دوم: دار المنهاج، جده، 1426ق.
ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند أحمد بن حنبل و بهامشه منتخب کنز العمال، دار الفکر العربی.
ابن‌قولویه قمی، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تحقیق: جواد قیومی، چاپ اول: مؤسسة نشر الفقاهة، قم، 1417ق.
ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، چاپ اول: دار الفکر، بیروت، 1419ق.
ابوزهره، محمد، تاریخ المذاهب الإسلامیة، دار الفکر العربی، قاهره، 1996م.
ابویعلی فراء، محمد بن حسین، الأحکام السلطانیة، تصحیح و تعلیق: محمد حامد الفقی، دار الکتب العلمیة، بیروت، 1421ق.
اسدآبادی، سید‌جمال‌الدین، مقالات جمالیه، نشریات مؤسسۀ خاور، تهران، 1312ش.
البانی، محمد ناصر الدین، سلسلة الأحادیث الصحیحة، مکتبة المعارف للنشر و التوزیع، ریاض، 1415ق.
امین عاملی، سید‌محسن، أعیان الشیعة، تحقیق: حسن امین، دار التعارف، بیروت، 1403ق.
امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الإسلامی، قم، 1436ق.
امینی، عبدالحسین، سیرتنا و سنتنا سیرة نبینا، چاپ دوم: دار الغدیر للمطبوعات _ دار الکتاب الإسلامی، بیروت، 1412 ق، افست‌شده توسط مؤسسۀ امام صادق؟ع؟، تهران.
بدخشانی، محمد بن معتمد‌خان، نزل الأبرار بما صحّ من مناقب أهل البیت الأطهار، تحقیق: محمدهادی امینی، چاپ اول: کتابخانۀ امیرالمؤمنین؟ع؟، اصفهان، 1403ق.
ترمذی، محمد بن عیسی، الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی، تحقیق: احمد محمد شاکر و محمد فؤاد عبد الباقی و کمال یوسف الحوت، دار الفکر، 1408ق.
تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد، منشورات الشریف الرضی (افست)، قم، 1409ق.
جمعی از پژوهشگران، زیر نظر محمد‌تقی سبحانی، جستارهایی در مدرسۀ کلامی بغداد، چاپ دوم: دار الحدیث، قم، 1396ش.
جوینی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، تحقیق: محمدباقر محمودی، چاپ اول: مؤسسة المحمودی للطباعة و النشر، بیروت، 1398ق.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین فی الحدیث و فی ذیله تلخیص المستدرک للذهبی، دار الفکر، بیروت، 1398ق.
حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، چاپ سوم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، قم، 1416ق.
الحسن، عبدالله، المناظرات (مناظرات فی الإمامة)، چاپ سوم: منشورات دلیل ما، قم، 1429ق.
حسینی میلانی، سید‌علی، با پیشوایان هدایت‌گر (نگرشی نو در شرح زیارت جامعۀ کبیره)، چاپ اول: الحقائق.
حسینی میلانی، سیدعلی، جواهر الکلام فی معرفة الإمامة و الإمام، چاپ اول: الحقایق، 1395ش.
حسینی میلانی، سید‌علی، غدیر آخرین جایگاه اعلان عمومی، چاپ اول: الحقایق، 1388ش.
حسینی میلانی، سیدعلی، نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار، چاپ دوم: مرکز الحقائق الاسلامیة، 1426ق.
خسروپناه، عبدالحسین و جمعی از پژوهشگران، منظومۀ فکری آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، چاپ اول: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، قم، 1396ش.
ذهبی، محمد بن احمد، سیر أعلام النبلاء، تحقیق: شعیب الأرنؤوط _ أکرم البوشی، چاپ چهارم: مؤسسة الرسالة، بیروت، 1406ق.
زمخشری، محمود بن عمر، الفائق فی غریب الحدیث، تحقیق: علی محمد البجاوی _ محمد أبوالفضل إبراهیم، دار الفکر، بیروت، 1414ق.
ساعدی، محمد، موسوعة أعلام الدعوة و الوحدة و الإصلاح، چاپ اول: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة، تهران، 1431ق.
سبحانی، جعفر، رسائل و مقالات، چاپ دوم: مؤسسۀ امام صادق؟ع؟، قم، 1425ق.
سبط ‌ابن‌جوزی، ابو‌المظفر یوسف بن قزغلی، تذکرة الخواص، با مقدمۀ سید صادق بحرالعلوم، مکتبة نینوی، تهران.
سبکی، عبدالوهاب بن علی، طبقات الشافعیة الکبری، تحقیق: عبد الوهاب محمد الحلو _ محمود محمد الطناحی، دار احیاء الکتب العربیة، قاهره.
سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، استجلاب ارتقاء الغرف بحبّ أقرباء الرسول و ذوی الشرف، تحقیق: خالد بن احمد الصمی بابطین (و تقریظ استادان دانشگاه اُم‌القُری)، دار البشائر الاسلامیة، بیروت.
شثری، عبدالرحمن بن سعد، عقائد الشیعة الإثنی عشریة، چاپ ششم: 1428ق.
شرف‌الدین عاملی، سید‌عبدالحسین، الفصول المهمة فی تألیف الاُمة، چاپ اول: المجمع العالمی لأهل البیت، 1431ق.
شرف‌الدین عاملی، سید‌عبدالحسین، المراجعات، چاپ بیستم همراه با اضافات: مطبوعات النجاح، قاهره، 1399ق.
شوشتری، قاضی‌سید‌نورالله، مجالس المؤمنین، چاپ چهارم: کتابفروشی اسلامیه، تهران، 1377ش.
صاحبی، محمد‌جواد، اندیشۀ اصلاحی در نهضت‌های اسلامی، چاپ سوم: دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1376ش.
صافی گلپایگانی، لطف‌الله، أمان الاُمّة من الضلال و الخلاف، چاپ اول: دار العلوم، بیروت، 1423ق.
صافی گلپایگانی، لطف‌الله، لمحات فی الکتاب و الحدیث و المذهب، چاپ اول: وحدة النشر العالمیة التابعة لمکتب آیت الله الصافی الگلپایگانی، 1434ق.
صدوق، محمد بن علی، الأمالی، چاپ اول: مؤسسة البعثة، قم، 1417ق.
صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، چاپ اول: الشریف الرضی، 1421ق.
صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا؟ع؟، به کوشش: سید‌مهدی حسینی لاجوردی، چاپ دوم: رضا مشهدی، قم، 1363ش.
صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، به کوشش: علی‌اکبر غفاری، مکتبة الصدوق، تهران، 1390ق.
صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، مکتبة الصدوق، تهران.
طباطبایی بروجردی، حاج‌آقا‌حسین، جامع أحادیث الشیعة، المطبعة العلمیة، قم، 1399ق.
طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، با تعلیقات و ملاحظات سید‌محمد‌باقر موسوی خرسان، المرتضی، مشهد، 1403ق.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الاُمم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم، چاپ دوم: دار التراث، بیروت.
طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، مکتبة الداوری، قم.
طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، چاپ سوم: دار الأضواء، بیروت، 1406ق.
عینی حنفی، محمود، عمدة القاری شرح صحیح البخاری، دار الفکر، بیروت.
غزالی، ابوحامد محمد، الاقتصاد فی الاعتقاد، چاپ اول: دار البصائر، قاهره، 1430ق.
فیض‌آبادی، حیدر‌علی، منتهی الکلام، مطبع ناصری (چاپ سنگی)، لکهنو، 1282ق.
قاری، علی بن سلطان‌محمد، مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح و بهامشه مشکاة المصابیح، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
قفاری، ناصر بن عبدالله، اُصول مذهب الشیعة، چاپ دوم: 1415ق.
قمی، محمد‌تقی، قصة التقریب: اُمّة واحدة، ثقافة واحدة، با مقدمه و ملحقات سیدهادی خسروشاهی، چاپ اول: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تهران، 1428ق.
قمی وشنوی، قوام‌الدین، حدیث ثقلین، دارالتقریب بین المذاهب الإسلامیة، قاهره، 1371ق.
کاشف‌الغطاء، محمد‌حسین، أصل الشیعه و اُصولها، تحقیق: علاء آل جعفر، چاپ اول: مؤسسة الامام علی؟ع؟، قم، 1415ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، چاپ ششم: دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1375ش.
کنتوری، میر‌حامد‌حسین، عبقات الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار/حدیث ثقلین، مطبعة نظامی (چاپ سنگی)، لکهنو، 1344ق.
متقی هندی، علاء‌الدین علی، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، چاپ پنجم: مؤسسة الرسالة، بیروت، 1405ق.
مجلسی، محمد‌باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، چاپ دوم: موسسة الوفاء، بیروت، 1403ق.
مجلسی، محمد‌تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور.
مطهری، مرتضی، مجموعۀ آثار (الغدیر و وحدت اسلامی)، صدرا.
مناوی، عبدالرؤوف، فیض القدیر شرح جامع الصغیر، چاپ دوم: دار الفکر، بیروت، 1391ق.
ناشی اکبر، عبدالله بن محمد، مسائل الإمامة (فرقه‌های اسلامی و مسئلۀ امامت)، چاپ اول: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1386ش.
نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، چاپ ششم: مؤسسة النشر الإسلامی، قم، 1418ق.
نیشابوری، مسلم بن حجاج، الصحیح الجامع، دار الآفاق الجدیدة، بیروت.
تسخیری، محمدعلی، «گفتاری پیرامون وحدت اسلامی و تقریب مذاهب»، اندیشۀ تقریب، سال دوم، شمارۀ 8، پاییز 1385ش.
حائری مازندرانی، محمدصالح، «منهاج عملی للتقریب إلی إخواننا المسلمین»، رسالة الإسلام، سال سوم، شمارۀ 4، ذوالحجه 1370ق.
کاشف‌الغطاء، محمد‌حسین، «بیان للمسلمین»، رسالة الإسلام، سال دوم، شمارۀ 3، رمضان 1369ق.
واعظ‌زاده‌خراسانی، محمد، «الوحدة الإسلامیة معالمها و أعلامها»، رسالة التقریب، شمارۀ 21، رجب _ رمضان 1419ق.
واعظ‌زاده‌خراسانی، محمد، «چشم‌انداز تقریب مذاهب اسلامی در گفتگو با آیت‌الله واعظ‌زاده‌خراسانی»، هفت‌آسمان، سال سوم، شمارۀ 9 و 10، بهار و تابستان 1380ش.
واعظ‌زاده‌خراسانی، محمد، «مصاحبه با آیت‌الله استاد حاج شیخ محمد واعظ‌زاده خراسانی»، حوزه، شمارۀ 141، مرداد و شهریور 1386ش.
نواب، ابوالحسن، «سخنرانی ریاست محترم دانشگاه ادیان و مذاهب در بیست‌و‌دومین  همایش دانش‌آموختگان دار العلوم زاهدان در تاریخ 16 خرداد 1392»،
 ttps://www.youtube.com/watch?v=nipSqCnDnzU، تاریخ مراجعه: 16/08/1400
وحید خراسانی، حسین، «حسن معاشرت با مخالفین مذهب»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله وحید خراسانی،
 http://wahidkhorasani.com/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C/%D8%B3%D8%A4%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%B4%D8%B1%D8%B9%DB%8C/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7/15744_%D8%AD، تاریخ مراجعه: 16/08/1400.
وحید خراسانی، حسین، «سخنرانی آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی در درس خارج فقه،  دوشنبه، 5/11/94»، https://www.youtube.com/watch?reload=9&v=ilx_Onvpr-Q،  تاریخ مراجعه: 16/08/1400.