بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
اثبات صحت «حدیث سفینه» با تعدد سند از منابع عامه
9
42
FA
نوید
ارجمند
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف تهران
arjmand@sharif.edu
یکی از احادیث منقول از رسول اکرم صلی الله علیه وآله که دلالت روشنی بر امامت اهل<span dir="LTR"></span>البیت علیهم السلام دارد، حدیث سفینۀ نوح است که به اسانید مختلف در کتب اهل سنت و شیعه روایت شده است. هدف مقالۀ حاضر، بررسی سندی_ رجالی روایات پنج تن از صحابه: عبدالله بن زبیر، ابن عباس، علی بن ابیطالب علیه السلام ، ابوسعید الخدری و ابوذر غفاری بر اساس علم رجال و حدیث اهل سنت است. نتایج این مقاله به<span dir="LTR"></span>روشنی نشان می<span dir="LTR"></span>دهد که برخی از اسانید حدیث، «صحیح» و برخی دیگر «حسن» و قابل احتجاج هستند. حتی اگر فرض شود همگی اسانید حدیث سفینه ضعیف باشند، ولی ازآنجاکه این اسانید «ضعیف» یکدیگر را تقویت می<span dir="LTR"></span>کنند، حدیث را به مرتبۀ «صحیح» می<span dir="LTR"></span>رسانند؛ زیرا هیچ<span dir="LTR"></span>یک از راویان اسانید این حدیث، متهم به دروغ<span dir="LTR"></span>گویی نیستند؛ بلکه صرفاً به خاطر ضعف حافظه، جهالت و یا مدلّس بودن، از سوی برخی علمای رجال تضعیف شده<span dir="LTR"></span>اند.
حدیث سفینۀ نوح,مَثَلُ اهلِ بیتی,بحث سندی _ رجالی,اهل سنت,حدیث صحیح,حدیث حسن
https://jep.emamat.ir/article_59687.html
https://jep.emamat.ir/article_59687_448cbd3d05e8359670471bced335f138.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
دیدگاه عالمان امامی پیرامون روایات نخستین مخلوق
43
74
FA
محمد
خادمی
مرکز تخصصی امامت اهل بیت(ع)
m.khademi313@gmail.com
شناخت نقطۀ شروع خلقت و اولین موجودی که خداوند متعال آن را پدید آورد، از مسائل مهمّی است که در معارف الهی موجود در میراث علمی ائمۀ اطهار علیهم السلام بدان پرداخته شده است. در گزارش<span dir="LTR"></span>هایی که در متون روایی امامیّه آمده، موجودات مختلفی به<span dir="LTR"></span>عنوان اولین مخلوق معرفی<span dir="LTR"></span>شده<span dir="LTR"></span>اند. در این میان نور اهل<span dir="LTR"></span>بیت علیهم السلام ، بیشترین گزارش<span dir="LTR"></span>ها را به خود اختصاص داده است. عقل، حقیقت محمدیّه، ماء و نور پیامبر اکرم و اهل<span dir="LTR"></span>بیت علیهم السلام اموری هستند که در کلام اندیشمندان امامیة به<span dir="LTR"></span>عنوان نخستین مخلوق قلمداد شده<span dir="LTR"></span>اند، اگرچه برخی از ایشان حقیقت همۀ آن<span dir="LTR"></span>ها را همان نور اهل<span dir="LTR"></span>بیت علیهم السلام دانسته<span dir="LTR"></span>اند. این نوشتار به بررسی دیدگاه<span dir="LTR"></span>های اندیشمندان امامیّه دربارۀ این مجموعه از روایات می<span dir="LTR"></span>پردازد.
نخستین مخلوق,خلقت نوری اهلبیت علیهم السلام,تقدم زمانی,حدوث,وجود مادی
https://jep.emamat.ir/article_60108.html
https://jep.emamat.ir/article_60108_45b15b848062ee63c00964416b815559.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
نقش احادیث مشهور در شکل گیری باور شیعه به پیوستگی سلسلۀ امامت
75
112
FA
مهدیه
رجایی
دانشگاه فردوسی مشهد
maraja8131@yahoo.com
مهدی
قندی
دانشگاه تهران
mahdi.ghandi.edu@gmail.com
محمد
قندهاری
دانشگاه تهران
ghandehari@ut.ac.ir
برخی روایات مشهور اسلامی در میراث حدیثی مسلمانان حاکی از آن است که در هر دوره<span dir="LTR"></span>ای بی<span dir="LTR"></span>شک کسی در میان امت وجود دارد که حامل عادل علم دین و حافظ آن است؛ از اهل<span dir="LTR"></span>بیت و عترت پیامبر است و مایۀ هدایت امت ایشان است؛ امام حیّ زمان است و مردم موظف به شناسایی و بیعت با او هستند؛ به<span dir="LTR"></span>پادارندۀ حجت خدا بر خلق است، چه مشهور باشد، چه ناشناس. از طرف دیگر، گزارش<span dir="LTR"></span>های فرقه<span dir="LTR"></span>نگاران حاکی از آن است که شیعیان از ابتدا، معتقد بوده<span dir="LTR"></span>اند که زمین هیچ<span dir="LTR"></span>گاه از وجود حجت و امامی که جانشین امام قبلی باشد، خالی نمی<span dir="LTR"></span>ماند و سلسلۀ امامت پیوسته خواهد ماند. این اعتقاد به وجه افتراق شیعۀ امامیه با دیگر فرق اسلامی بدل گشته بود تا حدی که این اعتقاد را «نسق» و شیعیان امامی را «اهل نسق» می<span dir="LTR"></span>خواندند. در این پژوهش، با بررسی تاریخ فکر شیعۀ امامیه، نقش احادیث مذکور را در شکل<span dir="LTR"></span>گیری این باور و وفاداری آنان را به آن احادیث نشان می<span dir="LTR"></span>دهیم.
تاریخ فکر شیعه,نسق,استمرار سلسلۀ حجتهای الهی,حدیث ثقلین,حدیث کمیل,حدیث معرفت امام,حدیث عدول امت
https://jep.emamat.ir/article_60109.html
https://jep.emamat.ir/article_60109_f966706ceaf33544ca12c47cdada89e2.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
عوامل و زمینه های عدم پذیرش ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در کلام حضرت زهرا علیها السلام
113
157
FA
محمد
دزفولی
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
dezfooli@ut.ac.ir
انسیه
نجفی فرید
دانشگاه قرآن و حدیث قم
در هر گرایش یا عدم گرایش به جریانی فکری یا فرهنگی، دلایل و زمینه<span dir="LTR"></span>هایی وجود دارد _ اعم از روانی، اجتماعی، فکری و عملی _ که جهت<span dir="LTR"></span>گیری انسان را به<span dir="LTR"></span>سویی رقم می<span dir="LTR"></span>زند. پس از کودتای سقیفه و مشخص شدن موضع هر گروه از مخالفان رهبری مولای متقیان علیه السلام ، حضرت صدیقۀ طاهره علیها السلام به روشنگری و بیان عوامل و زمینه<span dir="LTR"></span>های عدم ایمان و تسلیم به ولایت حضرت امیر علیه السلام پرداختند.<br /> نوشتار پیش <span dir="LTR"></span>رو درصدد است با بررسی خطبه<span dir="LTR"></span>ها، گفت<span dir="LTR"></span>وگوها و روایات صادره از حضرت صدیقۀ طاهره علیها السلام در این زمینه، به واکاوی پدیدارشناسانۀ عدم گرایش مردم به ولایت امیر مؤمنان علیه السلام بپردازد. این عوامل، ذیل دو سرفصل کلی، عوامل بیرونی (تاریخی _ اجتماعی) و زمینه<span dir="LTR"></span>های درونی (روانی _ اعتقادی _ عملی)، و نهایتاً در پنج عنوان قرار می<span dir="LTR"></span>گیرند.<br /> عوامل بیرونی که موجب عدم پذیرش ولایت یا نکث پیمان غدیر و یا انکار امامت حضرت شدند درواقع اتفاقاتی خارجی هستند که انگیزاننده<span dir="LTR"></span>های مهم و قابل<span dir="LTR"></span>تأملی ازنظر تاریخی _ اجتماعی محسوب می<span dir="LTR"></span>گردند. در طرف دیگر، زمینه<span dir="LTR"></span>هایی درونی که بستر و خاستگاه عملکردها و برون دادهای رفتاری شدند نیز از مهم<span dir="LTR"></span>ترین نکاتی است که در کلام حضرت زهرا علیها السلام بدان<span dir="LTR"></span>ها تأکید شده و موردبررسی این نوشتار است.
ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام,روایات حضرت فاطمۀ زهرا علیها السلام,خطبۀ فدکیه,زمینههای نفاق,مسلمانان صدر اسلام
https://jep.emamat.ir/article_60110.html
https://jep.emamat.ir/article_60110_3956aa656e9c121ff14037feab1343cd.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
حکمت هنر شیعی در مقولات امامتی پویایی نشانه ها و نمادهای عزاداری و زیارت
159
186
FA
میثم
توکلی بینا
عضو هیات علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
meysam.tavakoli@gmail.com
هنر آیینی دریچه<span dir="LTR"></span>ای متفاوت برای مطالعۀ یک آیین می<span dir="LTR"></span>تواند باشد. امامیه یا تشیع می<span dir="LTR"></span>تواند از منظر توانمندی و دارایی<span dir="LTR"></span>های هنری و فرهنگی خود موردمطالعه قرار گیرد. فرهنگ شیعه به نمادها و نشانه<span dir="LTR"></span>های متعدد خود در زمینه<span dir="LTR"></span>های مختلف فرهنگی گره خورده است. زیارتگاه<span dir="LTR"></span>ها و نیز حسینیه<span dir="LTR"></span>ها و مراسم<span dir="LTR"></span>های عزاداری و سرور، خاستگاه بسیاری از رسوم و آیین<span dir="LTR"></span>ها هستند که همراه خود رشد هنر و نشانگان شیعی را ارمغان آورده<span dir="LTR"></span>اند. تشیع بر محور مفهوم امامت از دیگر مذاهب تمایز و هویت یافته و عزاداری و زیارت دونقطه عزیمت اساسی در این فرهنگ هستند. ضمن آنکه در خود این مکتب، می<span dir="LTR"></span>توان به دنبال حکمت و سازوکار حاکم بر پویایی و تنوع هنری و نشانگانی بود و بخش معظمی از حکمت هنر شیعی را می<span dir="LTR"></span>توان از خود آیین تشیع استنباط کرد. در کنار این مؤلفه<span dir="LTR"></span>های پژوهشی، استاندارد دیگری هم وجود دارد که می<span dir="LTR"></span>تواند در تحلیل این پویایی به کار آید. در این مقاله سعی بر این است که حکمت هنر و نشانگان شیعی تحلیل شود و از هر دو ابزار پژوهشی و نیز کلامی _ الهیاتی بهره گرفته شود.
هنر شیعی,نماد,نشانهشناسی,شیعه,عزاداری,زیارت
https://jep.emamat.ir/article_60111.html
https://jep.emamat.ir/article_60111_9d0e5f8929421d479a07db13eab17098.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
واکاوی مهم ترین معیار داوری رجالی در پرتو نگرش کلامی
187
211
FA
سید علیرضا
حسینی
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
sahoseini14@gmail.com
محمدتقی
شاکر
پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)
mt.shaker@yahoo.com
بررسی چیستی معیار ارباب رجال در داوری<span dir="LTR"></span>های رجالی و به گونۀ ویژه، تحلیل میزان اثرپذیری داده<span dir="LTR"></span>های رجالی از باورهای کلامی، امری مغفول و نیازمند کاوش و نگاهی کلان در این حوزه است. بایستگی این پژوهش به نگاه و استنباطی آزاد از وراء داوری<span dir="LTR"></span>های صورت گرفته با تحلیل چرایی تعیّن یافتن انگاره<span dir="LTR"></span>های مطرح از سوی ارباب رجال و رسیدن به ریشه<span dir="LTR"></span>های آن، بازگشت دارد. نگاشتۀ حاضر بر آن است که با نگرش روش<span dir="LTR"></span>شناسی، تحول<span dir="LTR"></span>آفرین و بر اساس تحلیل داده<span dir="LTR"></span>های رجالی و کلامی، جایگاه و میزان تأثیرگذاری اندیشه<span dir="LTR"></span>های عقیدتی در سنجش وثاقت یا تضعیف راوی را نمایان سازد. برآیند داده<span dir="LTR"></span>ها و تعمیق نگاه در ریشه<span dir="LTR"></span>یابی شواهد این گفتار، گویای اثرپذیری داوری<span dir="LTR"></span>های رجالی از باورهای کلامی است. در برآیند این پژوهه آشکار می<span dir="LTR"></span>شود حوزۀ این واکنش<span dir="LTR"></span>ها در فروعِ اصول عقاید و به<span dir="LTR"></span>صورت مشخص، در نگرش به مسائل ذیل اصل امامت، رخ نمایانده است که می<span dir="LTR"></span>توان آن<span dir="LTR"></span>ها را واکنش<span dir="LTR"></span>هایی درون مذهبی در برابر کنش<span dir="LTR"></span>های عقیدتی در بستر ارزیابی رجالی دانست، تا بازده نگاشتۀ حاضر، زمینه<span dir="LTR"></span>ساز تحوّلی نو در مبانی باشد و بتواند نگاهی جدید به عرصۀ بهره<span dir="LTR"></span>مندی از روایات، به<span dir="LTR"></span>ویژه روایات حوزۀ امامت را فراهم آورد.
مقام امام,باور کلامی,داوری رجالی,مبانی نو رجالی
https://jep.emamat.ir/article_60112.html
https://jep.emamat.ir/article_60112_8db8ec745dbf9ecc03f0288e99ee4f4a.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
القَطرَة من بحار مناقب النبی و العِترَة
225
242
FA
محمدعلی
موحدی
دانشگاه قم
movahhedi85@yahoo.com
القطرة من بحار مناقب النبیّ و العترة اثری حدیثی<span dir="LTR"></span> _ کلامی است که در راستایِ بازخوانیِ فضائل اهل<span dir="LTR"></span>بیت علیهم السلام تألیف یافته است. ساختارِ سنتی، سازوارۀ نه<span dir="LTR"></span>چندان نظام<span dir="LTR"></span>مند، و اندک بودنِ دستاوردهایِ نوینِ علمیِ این کتاب، اگرچه معضل فرو غلتیدن در دورۀ تکرار را به همراه داشته، اما این تکرار، در جهتِ حفظ و تثبیتِ داشته<span dir="LTR"></span>های حدیثی، احیای روشِ کلامیِ اسلاف امامیه، و کاستن از ضریبِ اشتغالِ یک<span dir="LTR"></span>سویه به مباحثِ فقهیِ صِرف، به<span dir="LTR"></span>گونه<span dir="LTR"></span>ای هدفمند پیگیری شده است. علاوه بر ادای دِین به معصومان، تأکید بر لزوم توجه به معارف اهل بیت، و هشدار نسبت به<span dir="LTR"></span>ضرورت پیروی از ایشان را نیز می<span dir="LTR"></span>توان در فهرست انگیزۀ تألیف این اثر جای داد.
سید احمد مستنبط,القطرة من بحار مناقب النبی و العترة (کتاب),کتابشناسیِ احادیث اعتقادی
https://jep.emamat.ir/article_60113.html
https://jep.emamat.ir/article_60113_fe8f25d873ec628e9bd1f7935811c287.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
در آمدی بر نظام جامع موضوعات امامت
245
253
FA
https://jep.emamat.ir/article_60114.html
https://jep.emamat.ir/article_60114_79908a1cc6fb4463040a37d323e1bc11.pdf
بنیاد فرهنگی امامت
امامت پژوهی
2588-6533
2588-7246
5
17
2015
03
21
درآمدی بر نظام جامع اعتبار سنجی
255
264
FA
https://jep.emamat.ir/article_60115.html
https://jep.emamat.ir/article_60115_d486896da7d5e4a33f80b3ba7f1790cf.pdf