ORIGINAL_ARTICLE
اثبات صحت «حدیث سفینه» با تعدد سند از منابع عامه
یکی از احادیث منقول از رسول اکرم صلی الله علیه وآله که دلالت روشنی بر امامت اهلالبیت علیهم السلام دارد، حدیث سفینۀ نوح است که به اسانید مختلف در کتب اهل سنت و شیعه روایت شده است. هدف مقالۀ حاضر، بررسی سندی_ رجالی روایات پنج تن از صحابه: عبدالله بن زبیر، ابن عباس، علی بن ابیطالب علیه السلام ، ابوسعید الخدری و ابوذر غفاری بر اساس علم رجال و حدیث اهل سنت است. نتایج این مقاله بهروشنی نشان میدهد که برخی از اسانید حدیث، «صحیح» و برخی دیگر «حسن» و قابل احتجاج هستند. حتی اگر فرض شود همگی اسانید حدیث سفینه ضعیف باشند، ولی ازآنجاکه این اسانید «ضعیف» یکدیگر را تقویت میکنند، حدیث را به مرتبۀ «صحیح» میرسانند؛ زیرا هیچیک از راویان اسانید این حدیث، متهم به دروغگویی نیستند؛ بلکه صرفاً به خاطر ضعف حافظه، جهالت و یا مدلّس بودن، از سوی برخی علمای رجال تضعیف شدهاند.
https://jep.emamat.ir/article_59687_448cbd3d05e8359670471bced335f138.pdf
2015-03-21
9
42
حدیث سفینۀ نوح
مَثَلُ اهلِ بیتی
بحث سندی _ رجالی
اهل سنت
حدیث صحیح
حدیث حسن
نوید
ارجمند
arjmand@sharif.edu
1
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
دیدگاه عالمان امامی پیرامون روایات نخستین مخلوق
شناخت نقطۀ شروع خلقت و اولین موجودی که خداوند متعال آن را پدید آورد، از مسائل مهمّی است که در معارف الهی موجود در میراث علمی ائمۀ اطهار علیهم السلام بدان پرداخته شده است. در گزارشهایی که در متون روایی امامیّه آمده، موجودات مختلفی بهعنوان اولین مخلوق معرفیشدهاند. در این میان نور اهلبیت علیهم السلام ، بیشترین گزارشها را به خود اختصاص داده است. عقل، حقیقت محمدیّه، ماء و نور پیامبر اکرم و اهلبیت علیهم السلام اموری هستند که در کلام اندیشمندان امامیة بهعنوان نخستین مخلوق قلمداد شدهاند، اگرچه برخی از ایشان حقیقت همۀ آنها را همان نور اهلبیت علیهم السلام دانستهاند. این نوشتار به بررسی دیدگاههای اندیشمندان امامیّه دربارۀ این مجموعه از روایات میپردازد.
https://jep.emamat.ir/article_60108_45b15b848062ee63c00964416b815559.pdf
2015-03-21
43
74
نخستین مخلوق
خلقت نوری اهلبیت علیهم السلام
تقدم زمانی
حدوث
وجود مادی
محمد
خادمی
m.khademi313@gmail.com
1
مرکز تخصصی امامت اهل بیت(ع)
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش احادیث مشهور در شکل گیری باور شیعه به پیوستگی سلسلۀ امامت
برخی روایات مشهور اسلامی در میراث حدیثی مسلمانان حاکی از آن است که در هر دورهای بیشک کسی در میان امت وجود دارد که حامل عادل علم دین و حافظ آن است؛ از اهلبیت و عترت پیامبر است و مایۀ هدایت امت ایشان است؛ امام حیّ زمان است و مردم موظف به شناسایی و بیعت با او هستند؛ بهپادارندۀ حجت خدا بر خلق است، چه مشهور باشد، چه ناشناس. از طرف دیگر، گزارشهای فرقهنگاران حاکی از آن است که شیعیان از ابتدا، معتقد بودهاند که زمین هیچگاه از وجود حجت و امامی که جانشین امام قبلی باشد، خالی نمیماند و سلسلۀ امامت پیوسته خواهد ماند. این اعتقاد به وجه افتراق شیعۀ امامیه با دیگر فرق اسلامی بدل گشته بود تا حدی که این اعتقاد را «نسق» و شیعیان امامی را «اهل نسق» میخواندند. در این پژوهش، با بررسی تاریخ فکر شیعۀ امامیه، نقش احادیث مذکور را در شکلگیری این باور و وفاداری آنان را به آن احادیث نشان میدهیم.
https://jep.emamat.ir/article_60109_f966706ceaf33544ca12c47cdada89e2.pdf
2015-03-21
75
112
تاریخ فکر شیعه
نسق
استمرار سلسلۀ حجتهای الهی
حدیث ثقلین
حدیث کمیل
حدیث معرفت امام
حدیث عدول امت
مهدیه
رجایی
maraja8131@yahoo.com
1
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
مهدی
قندی
mahdi.ghandi.edu@gmail.com
2
دانشگاه تهران
AUTHOR
محمد
قندهاری
ghandehari@ut.ac.ir
3
دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل و زمینه های عدم پذیرش ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در کلام حضرت زهرا علیها السلام
در هر گرایش یا عدم گرایش به جریانی فکری یا فرهنگی، دلایل و زمینههایی وجود دارد _ اعم از روانی، اجتماعی، فکری و عملی _ که جهتگیری انسان را بهسویی رقم میزند. پس از کودتای سقیفه و مشخص شدن موضع هر گروه از مخالفان رهبری مولای متقیان علیه السلام ، حضرت صدیقۀ طاهره علیها السلام به روشنگری و بیان عوامل و زمینههای عدم ایمان و تسلیم به ولایت حضرت امیر علیه السلام پرداختند. نوشتار پیش رو درصدد است با بررسی خطبهها، گفتوگوها و روایات صادره از حضرت صدیقۀ طاهره علیها السلام در این زمینه، به واکاوی پدیدارشناسانۀ عدم گرایش مردم به ولایت امیر مؤمنان علیه السلام بپردازد. این عوامل، ذیل دو سرفصل کلی، عوامل بیرونی (تاریخی _ اجتماعی) و زمینههای درونی (روانی _ اعتقادی _ عملی)، و نهایتاً در پنج عنوان قرار میگیرند. عوامل بیرونی که موجب عدم پذیرش ولایت یا نکث پیمان غدیر و یا انکار امامت حضرت شدند درواقع اتفاقاتی خارجی هستند که انگیزانندههای مهم و قابلتأملی ازنظر تاریخی _ اجتماعی محسوب میگردند. در طرف دیگر، زمینههایی درونی که بستر و خاستگاه عملکردها و برون دادهای رفتاری شدند نیز از مهمترین نکاتی است که در کلام حضرت زهرا علیها السلام بدانها تأکید شده و موردبررسی این نوشتار است.
https://jep.emamat.ir/article_60110_3956aa656e9c121ff14037feab1343cd.pdf
2015-03-21
113
157
ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام
روایات حضرت فاطمۀ زهرا علیها السلام
خطبۀ فدکیه
زمینههای نفاق
مسلمانان صدر اسلام
محمد
دزفولی
dezfooli@ut.ac.ir
1
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
AUTHOR
انسیه
نجفی فرید
2
دانشگاه قرآن و حدیث قم
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
حکمت هنر شیعی در مقولات امامتی پویایی نشانه ها و نمادهای عزاداری و زیارت
هنر آیینی دریچهای متفاوت برای مطالعۀ یک آیین میتواند باشد. امامیه یا تشیع میتواند از منظر توانمندی و داراییهای هنری و فرهنگی خود موردمطالعه قرار گیرد. فرهنگ شیعه به نمادها و نشانههای متعدد خود در زمینههای مختلف فرهنگی گره خورده است. زیارتگاهها و نیز حسینیهها و مراسمهای عزاداری و سرور، خاستگاه بسیاری از رسوم و آیینها هستند که همراه خود رشد هنر و نشانگان شیعی را ارمغان آوردهاند. تشیع بر محور مفهوم امامت از دیگر مذاهب تمایز و هویت یافته و عزاداری و زیارت دونقطه عزیمت اساسی در این فرهنگ هستند. ضمن آنکه در خود این مکتب، میتوان به دنبال حکمت و سازوکار حاکم بر پویایی و تنوع هنری و نشانگانی بود و بخش معظمی از حکمت هنر شیعی را میتوان از خود آیین تشیع استنباط کرد. در کنار این مؤلفههای پژوهشی، استاندارد دیگری هم وجود دارد که میتواند در تحلیل این پویایی به کار آید. در این مقاله سعی بر این است که حکمت هنر و نشانگان شیعی تحلیل شود و از هر دو ابزار پژوهشی و نیز کلامی _ الهیاتی بهره گرفته شود.
https://jep.emamat.ir/article_60111_9d0e5f8929421d479a07db13eab17098.pdf
2015-03-21
159
186
هنر شیعی
نماد
نشانهشناسی
شیعه
عزاداری
زیارت
میثم
توکلی بینا
meysam.tavakoli@gmail.com
1
عضو هیات علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی مهم ترین معیار داوری رجالی در پرتو نگرش کلامی
بررسی چیستی معیار ارباب رجال در داوریهای رجالی و به گونۀ ویژه، تحلیل میزان اثرپذیری دادههای رجالی از باورهای کلامی، امری مغفول و نیازمند کاوش و نگاهی کلان در این حوزه است. بایستگی این پژوهش به نگاه و استنباطی آزاد از وراء داوریهای صورت گرفته با تحلیل چرایی تعیّن یافتن انگارههای مطرح از سوی ارباب رجال و رسیدن به ریشههای آن، بازگشت دارد. نگاشتۀ حاضر بر آن است که با نگرش روششناسی، تحولآفرین و بر اساس تحلیل دادههای رجالی و کلامی، جایگاه و میزان تأثیرگذاری اندیشههای عقیدتی در سنجش وثاقت یا تضعیف راوی را نمایان سازد. برآیند دادهها و تعمیق نگاه در ریشهیابی شواهد این گفتار، گویای اثرپذیری داوریهای رجالی از باورهای کلامی است. در برآیند این پژوهه آشکار میشود حوزۀ این واکنشها در فروعِ اصول عقاید و بهصورت مشخص، در نگرش به مسائل ذیل اصل امامت، رخ نمایانده است که میتوان آنها را واکنشهایی درون مذهبی در برابر کنشهای عقیدتی در بستر ارزیابی رجالی دانست، تا بازده نگاشتۀ حاضر، زمینهساز تحوّلی نو در مبانی باشد و بتواند نگاهی جدید به عرصۀ بهرهمندی از روایات، بهویژه روایات حوزۀ امامت را فراهم آورد.
https://jep.emamat.ir/article_60112_8db8ec745dbf9ecc03f0288e99ee4f4a.pdf
2015-03-21
187
211
مقام امام
باور کلامی
داوری رجالی
مبانی نو رجالی
سید علیرضا
حسینی
sahoseini14@gmail.com
1
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
AUTHOR
محمدتقی
شاکر
mt.shaker@yahoo.com
2
پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
القَطرَة من بحار مناقب النبی و العِترَة
القطرة من بحار مناقب النبیّ و العترة اثری حدیثی _ کلامی است که در راستایِ بازخوانیِ فضائل اهلبیت علیهم السلام تألیف یافته است. ساختارِ سنتی، سازوارۀ نهچندان نظاممند، و اندک بودنِ دستاوردهایِ نوینِ علمیِ این کتاب، اگرچه معضل فرو غلتیدن در دورۀ تکرار را به همراه داشته، اما این تکرار، در جهتِ حفظ و تثبیتِ داشتههای حدیثی، احیای روشِ کلامیِ اسلاف امامیه، و کاستن از ضریبِ اشتغالِ یکسویه به مباحثِ فقهیِ صِرف، بهگونهای هدفمند پیگیری شده است. علاوه بر ادای دِین به معصومان، تأکید بر لزوم توجه به معارف اهل بیت، و هشدار نسبت بهضرورت پیروی از ایشان را نیز میتوان در فهرست انگیزۀ تألیف این اثر جای داد.
https://jep.emamat.ir/article_60113_fe8f25d873ec628e9bd1f7935811c287.pdf
2015-03-21
225
242
سید احمد مستنبط
القطرة من بحار مناقب النبی و العترة (کتاب)
کتابشناسیِ احادیث اعتقادی
محمدعلی
موحدی
movahhedi85@yahoo.com
1
دانشگاه قم
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
در آمدی بر نظام جامع موضوعات امامت
https://jep.emamat.ir/article_60114_79908a1cc6fb4463040a37d323e1bc11.pdf
2015-03-21
245
253
ORIGINAL_ARTICLE
درآمدی بر نظام جامع اعتبار سنجی
https://jep.emamat.ir/article_60115_d486896da7d5e4a33f80b3ba7f1790cf.pdf
2015-03-21
255
264