ORIGINAL_ARTICLE
ازدیاد علم امام از منظر قرآن
ازدیاد علم امام، از مفاهیمی است که در میان احادیث مربوط به علم امام، مورد اهتمام ائمۀ اطهار(ع) قرار گرفته است. هدف این نوشتار آن است که با استناد آموزۀ ازدیاد علم امام به آیات قرآن، این باور حدیثی شیعه را از قرآن استخراج و به آن استحکام بخشد. این نوشتار کوشیده است تا با رویکردی درونمذهبی و با روش تحلیل آیات، «خانوادۀ احادیث ازدیاد علم امام»را به پنج گروه از آیات، مستند کند. حاصل این پژوهش نشان میدهد که هرچند در قرآن کریم بر ازدیاد علم امام تصریح نشده است، اما شواهدی از قرآن، این باور حدیثی را تأیید میکند.
https://jep.emamat.ir/article_85880_a10876cfe009ba1fd3edf913a4091ae9.pdf
2017-06-22
7
34
10.22034/jep.2017.85880
امامت
شناخت امام
علم امام
ازدیاد
شب قدر
محمدتقی
یارمحمدیان
yareaemeh@gmail.com
1
دانش آموخته سطح سه تخصصی امامت از مرکز تخصصی امامت اهل بیت (ع)، قم، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
وجوه اضطرار به حجت الهی در کلام ائمه(ع)
درک اغلب دینمداران از ضرورت وجود حجت بر روی زمین آن است که، در نبود وی، زمین و اهل آن نابود می شود. هرچند این مطلب بهدرستی یکی از اساسیترین ابعاد این موضوع به شمار می رود، ولی این، تنها وجهی از وجوه گوناگون این موضوع است؛ در این میان، زوایای مهم دیگری نیز وجود دارند که غالباً مورد غفلت قرار میگیرند. جایگاه و اهمیت این موضوع، میطلبد که آن زوایا، شکافته شده و این موضوع از جوانب متفاوت، مورد توجه قرار گیرد تا بهتدریج به عقیدهای راسخ در میان دینمداران تبدیل شود. ازاینرو امامان(ع)، موضوع اضطرار به حجتهای الهی را ضمن مجموعهای عظیم از روایات و در قالب وجوهی مختلف بیان فرموده اند. ارائۀ چندین وجه برای این موضوع، علاوه بر تأثیر ژرف در ارتقای سطح معرفت مخاطبان نسبت به حجج الهی و عمقبخشیدن به آن، آثار دیگری را نیز در پی دارد. نوشتار پیشرو، با روشی توصیفی - تحلیلی این موضوع را در روایاتِ کافی شریف و دیگر مصادر حدیثی کهن مورد کنکاش و جستجو قرار داده و با معرفی شش وجه و بُعد گوناگون برای موضوع اضطرار به حجت الهی، سعی دارد میزان اهتمام و تأکید اولیای دین(ع) به این موضوع را بیان کند.
https://jep.emamat.ir/article_85881_87e77b64c77d9b3ac5f8c8aa0caed96f.pdf
2017-06-22
35
66
10.22034/jep.2017.85881
اضطرار به حجت
سلسلۀ حجتها
حجت ناطق
اسوه الهی
تفسیر دین
بقای زمین
سید احمد
نقی زاده
sa.naghizadeh1@gmail.com
1
بنیاد فرهنگ جعفری
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رهگیری اندیشه «نصب الهی امامان» در سیره و سخن حضرت زهرا(س)
امامت در اندیشۀ امامیه، همچون نبوت منصبی الهی است؛ بر همین اساس، انتخاب و انتصاب امام را مانند انتخاب و انتصاب نبی، منحصر در جعل و ارادۀ خداوند میدانند. امروزه گروهی از نواندیشان شیعی با ادعای «مطالعۀ تاریخ اندیشۀ امامیه»، باور به «نصب الهی امامان» را فاقد پیشینه و پشتوانۀ تاریخی در عصر ائمۀ نخستین دانسته و آن را نتیجۀ تطوّرات امامتِ شیعی قلمداد میکنند که در خلال حوادث و اقتضائات تاریخی، بر اصول فکری شیعه افزوده شده است. تحقیق حاضر تلاش دارد تا با روش توصیفی - تحلیلی و شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانهای، با تکیه بر سیره و سخنان حضرت زهرا(س) نشان دهد که آموزۀ «نصب الهی امامان» همچون دیگر معارف اصیل اسلامی، ریشه در قرآن و سنّت نبوی دارد؛ این آموزه، در عصر حضور اهلبیت(ع)، با ملاحظۀ شرایط هر دوره و متناسب با فهم جامعۀ مخاطب، توسط ایشان، بدون کمترین تغییری در محتوا، تبیین میشد.
https://jep.emamat.ir/article_85882_aab2394395c5306fc0f9921636432238.pdf
2017-06-22
67
88
10.22034/jep.2017.85882
نصب الهی
امامت
وصایت
خلافت
حضرت زهرا(س)
سیدعبدالکریم
حسنپور
sahasanpour@yahoo.com
1
دانشآموخته سطح سه حوزه علمیه قم، دانشجوی دکتری مطالعات تاریخ تشیع اثنی عشری دانشگاه ادیان و مذاهب قم، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تقابل تبری و تقیّه با تکیه بر آیات و روایات
تبری و تقیه دو آموزه مقبول امامیه میباشند که از حوزه اعتقادی، آغاز و به بُعد رفتاری، ختم میشوند؛ این دو آموزه، دارای دو نتیجۀ متفاوتاند: تقیه، مؤمنان را به رفتار محافظهکارانه و حفظ شرایط موجود فرا میخواند، اما تبری، صراحت در ابراز عقاید و بیان حقایق را به شیعیان پیشنهاد میدهد. ایندو، شیعیان امامی را به دو جهت مخالف سوق میدهند. بررسی آیات و روایات مربوط به تبری و تقیه، در نگاه نخست نشان از تقابل آنها دارد؛ ولی با دقت در دلالت این منقولات و توجه به اقسام تقیّه و تبری، درمییابیم که نهتنها تقابل واقعی میان آنها وجود ندارد، بلکه به شرط رعایت اهم و مهم در بهکارگیری، در مسیر تحقق هدف شارع مقدس - حفظ، تقویت و ترویج دین حق و هدایت مستضعفان- هماهنگی دارند.
https://jep.emamat.ir/article_85883_9499114525d738d0600d0f264c86b8e3.pdf
2017-06-22
89
114
10.22034/jep.2017.85883
تبری
تقیّه
بغض فی اللّه
تقابل
رسول
رضوی
rasulrazavi@chmail.ir
1
دانشیار، دانشگاه قرآن و حدیث قم، ایران.
AUTHOR
علی
پناهی
alipanai358@gmail.com
2
دانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیث قم، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی میزان ارتباط سورۀ عادیات با امیرالمومنین(ع) در منابع فریقین
تفسیر صحیح سوره «عادیات»، یکی از فضائل امیرالمؤمنین(ع) را ثابت میکند. پژوهش حاضر میکوشد تا اختلافهای تفسیری سورۀ «عادیات» را حل کند. بدین منظور، براساس تفاسیر و سایر منابع فریقین که این واقعه را گزارش کردهاند، به مطالعۀ واژهها و رفع تعارض روایات اسباب نزول این سوره پرداخته است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی، با بررسی تطبیقی تفاسیر فریقین، به بررسی دیدگاههای موجود دربارۀ مصداق واژۀ «عادیات» پرداخته و به دنبال یافتن راه حل تعارض روایات اهل سنت، در زمینۀ اسباب نزول سورۀ عادیات و نیز رفع اختلاف منابع تاریخی فریقین در شرح «غزوه ذاتُ السَّلاسِل» میباشد. نتایج نشان میدهد، دربارۀ مصداق واژۀ «عادیات»، مفسران چهار احتمال دادهاند: شترهای حاجیان، اسبها به طور کلی، اسب جنگی و اسبها در یک جهاد ویژه. نظریۀ چهارم، هم با فضا و سیاق و تفسیر بلاغی - بیانی سوره سازگار است، و هم با اصول ادبی و لغتشناسی واژههای «ضبح» و «قدح»، و هم با روایات اسباب نزول. سورۀ عادیات، درپی جهاد مسلمانان، به فرماندهی حضرت علی(ع) و پیروزی ایشان در غزوۀ «ذات السلاسل» در مدینه نازل شده است. از آنجا که قبل از نزول سوره، خطر مهمی پیامبر(ص) را تهدید میکرده و سه نفر از صحابه، نتوانستند به نتیجۀ لازم در دفع دشمنان برسند، این سوره مکی شمرده شده تا اینکه برخی حقایق، پنهان بماند. روایات اسباب نزول در منابع اهل سنت، به علت اضطراب و تعارض فراوان و عدم هماهنگی با واژهها و فضای سوره، مورد تردید قرار گرفته و کاستی منابع تاریخی آنها نیز، در شرح «غزوۀ ذات السلاسل» تبیین شده است .این منابع با حذف بخش مربوط به فرماندهی حضرت علی(ع)، آن را به عمروعاص مرتبط میدانند که بخش کوچکی از ماجرای جنگ است.
https://jep.emamat.ir/article_85884_c45125ba02e872c2d617d537d16ebc23.pdf
2017-06-22
115
147
10.22034/jep.2017.85884
قرآن
سورۀ عادیات
آیات مکی
آیات مدنی
غزوه ذاتُ السَّلاسِل
امام علی(ع)
فریقین
طاهره سادات
طباطبائی امین
tabatabaei.amin@gmail.com
1
استادیار، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران.
AUTHOR
زهره
اخوان مقدم
dr.zo.akhavan@gmail.com
2
استادیار، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران،ایران.
AUTHOR
فریبا
شهیدی فر
fa.shahidi@yahoo.com
3
عضو هیأت علمی دانشگاه رفاه تهران، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقد دیدگاه مقدسی پیرامون حدیث منزلت در کتاب الرد علی الرافضة
محمدبنخلیل مقدسی، از علمای شافعی قرن نهم هجری، در کتاب« الرد علی الرافضه»، با ردّ افضلیت حضرت علی(ع) نسبت به دیگر صحابه، اشکالاتی بر«حدیث منزلت» وارد کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی صحت گفتار او با تاکید بر کتب اهل سنت میباشد. بررسی منابع مختلف نشان میدهد، مقدسی نتوانسته صحت سندی «حدیث منزلت» را انکار کند؛ او به احادیثی مشابه این روایت، جهت فضیلتتراشی برای خلیفه اول و دوم استناد کرده که جعلیبودن آنها قابل اثبات است. با توجه به بیان مطلق منزلت هارون نسبت به موسی(ع)، حضرت علی(ع) تمام شئون هارون نسبت به حضرت موسی(ع) - به غیر از نبوت- را نسبت به پیامبر(ص) دارد. همچنین از حدیث منزلت، افضلیت حضرت علی(ع) بر سایر صحابه اثبات میشود؛ زیرا هارون برترین شخص در امت حضرت موسی(ع) بود؛ بنابراین واجب است که حضرت علی(ع) در امت پیامبر(ص) برترین باشد.
https://jep.emamat.ir/article_85887_1ebe73620370390cfb75c9c56b4a4240.pdf
2017-06-22
149
177
10.22034/jep.2017.85887
محمدبن خلیل مقدسی
کتاب الرد علی الرافضة
حدیث منزلت
علی(ع)
آسیه
استادی
a_ostadi@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد شیعه شناسی گرایش کلام دانشگاه ادیان و مذاهب قم، ایران.
AUTHOR
سید مجید
نبوی
majidnabavi1366@gmail.com
2
دانشجوی دکتری قرآن و حدیث دانشگاه اراک، ایران.
AUTHOR